از دید دکتر ماکان آریا پارسا آرکتایپ، مفهومی است که در روانشناسی بر اساس نظریه های کارل یونگ، روان پزشک برجسته، توضیح داده می شوند. این مفاهیم نمایانگر الگو ها و تصاویر جهانی هستند که در اعماق ناخودآگاه فرد وجود دارند. علاوه بر این تاثیر قابل توجهی بر شخصیت، احساسات و رفتار های انسان ها خواهند داشت. آرکتایپ ها نه تنها الگوهایی هستند که در همه ی فرهنگ ها و زمان ها مشاهده می شوند، بلکه از طریق تجربه های گذشته به ناخودآگاه فرد نفوذ می کنند. این الگو ها می توانند رفتار ها و تصمیم گیری های ما را تحت تاثیر قرار دهند. شناخت آرکتایپ های خود و دیگران می تواند به فرد کمک کند تا الگو های شخصیتی خود را درک کند. در نتیجه می تواند ارتباط و تعامل موثرتری با دیگران داشته باشد.
به گفته دکتر ماکان آریا پارسا این شناخت به فرد امکان می دهد که از نقاط قوت خود استفاده کند. علاوه بر این فرد می تواند به مشکلات و چالش هایی که از ناخودآگاه آرکتایپ هایش ممکن است به وجود آیند، پی ببرد. در این راهنما، بررسی خواهیم کرد که چگونه با استفاده از شناخت کهن الگو ها، می توانیم به بهبود خودآگاهی، رشد شخصی و برقراری ارتباطات بهتر در زندگی شخصی و حرفه ای دست یابیم.
آرکتایپ
آرکتایپ به معنی “مدل اولیه”، “الگو”، یا “قالبی که چیزی را از روی آن می ساختند” است. کارل یونگ، روانشناس سوئیسی، از این مفهوم استفاده کرد تا الگو های اساسی و فراگیری که نقش بسزایی در نحوه ی تفکر و رفتار انسان ها خواهند داشت را توصیف و تفسیر کند. به عقیده یونگ، این الگو ها نماد هایی هستند که در ناخودآگاه افراد وجود دارند. بنابراین تفکرات، احساسات و نگرش هایی که از اجدادمان به ما رسیده اند را بیان می کنند. این الگو ها در زمینه های مختلف از جمله افکار، احساسات، خواسته ها و رفتار ها بروز خواهند کرد. در نتیجه تاثیر عمیقی بر زندگی روزمره ی ما دارند.
به عقیده ی یونگ انواع آرکتایپ ها در دو دسته ی الگو های شخصیتی و نمادین قرار می گیرند. انواع آرکتایپ شخصیتی به صورت نماد های روانی و اساسی در ناخودآگاه فرد وجود دارند. بنابراین الگو هایی از تفکرات و رفتار های فرد را تعیین می کنند.
در مقابل، انواع آرکتایپ های نمادین، نماد هایی هستند که در فرهنگ ها و ادبیات مختلف به طور مکرر ظاهر می شوند و به عنوان نماد هایی با معانی عمیق تر و جهانی تر شناخته می شوند. با درک الگو های کهن، انسان می تواند شناخت بهتری از خود داشته باشد. علاوه بر این می تواند توسط این الگو ها، با شخصیت دیگران بهتر آشنا شود. این شناخت به او کمک می کند تا الگو های ناسازگار خود را شناسایی کرده و آنها را تغییر دهد، همچنین در ارتباطات و روابط خود بهبود ببخشد و به موفقیت های بیشتری دست یابد. به این ترتیب، آرکتایپ ها نه تنها به عنوان الگو های رفتاری و معنایی در فرهنگ ها و ناخودآگاه های جمعی، بلکه به عنوان ابزاری برای درک شناخت بهتر خود و دیگران در مسیر بهتری از زندگی، به کار می روند.
8 کهن الگو متداول در خلق شخصیت
برخی از انواع آرکتایپ های موثر جهت خلق شخصیت عبارت هستند از:
- اغواگر: به اعتقاد دکتر ماکان آریا پارسا کهن الگوی اغواگر نماینده ی افرادی است که با استفاده از جذب و وسوسه کردن دیگران به اهداف خود از جمله قدرت، شهرت، عشق یا پول، دست می یابند. اغواگر ها با کاریزما و جذابیت قوی خود، موفق شده اند دیگران را به سمت خود جلب کنند. این الگو ها معمولا به عنوان شخصیت های مخرب یا بی اخلاق در داستان ها نمایش داده می شوند.
- یتیم: الگو یتیم نماینده ی افرادی است که بدون حمایت یا پشتیبانی خانوادگی، در جستجوی شناخت و پذیرش خود هستند. این افراد ممکن است از طریق خودشناسی و شناسایی توانایی هایشان، رشد کنند و به افرادی مستقل و قدرتمند تبدیل شوند. در واقع این افراد معمولا به عنوان شخصیت هایی با سرنوشت نامنظم نمایش داده می شوند که برای رسیدن به اهداف خود به شدت تلاش خواهند کرد.
- جنگجو: آرکتایپ جنگجو نماینده ی افرادی است که با شجاعت، اراده ی قوی و داشتن اعتقاد به عدالت برای اهداف خود مبارزه می کنند. این افراد ممکن است در مقابل چالش ها و دشمنان ایستادگی کرده و با استفاده از استراتژی های نظام مند و قدرت فیزیکی، به اهداف خود دست یابند.
- معصوم: الگوی معصوم نماینده ی افرادی است پاک و بی‌گناه به نظر می رسند. این افراد ممکن است با نیروی داخلی ای که قوانین اخلاقی و اعتقادات دینی آن ها را رهبری می کند، برای دیگران الگو شوند. افراد معصوم در داستان ها معمولا به عنوان نمایندگان صداقت و صفا نمایش داده می شوند که تحت تاثیر قوانین و اعتقادات معنوی، در جستجوی راه درست حرکت می کنند.
- آفرینشگر: از دید دکتر ماکان آریا پارسا الگوی آفرینشگر نماینده ی افرادی است که با استفاده از خلاقیت، ایده آل‌گرایی و نوآوری، به ایجاد چیز های جدید و بهبود دنیای اطراف خود می پردازند. این افراد ممکن است با تفکر و دیدگاه های خود، جوامع و فرهنگ ها را بهبود بخشند و به عنوان پیشروان در زمینه های هنری، علمی یا تکنولوژی شناخته شوند. آفرینشگر ها معمولا در داستان ها به عنوان انسان هایی خلاق و با توانایی های ذهنی بالا نمایش داده می شوند که به جهان خود رنگ و بویی جدید می بخشند.
- حامی: الگوی حامی نماینده ی افرادی است که دیگران را هنگام مواجهه شدن با چالش ها و مشکلات زندگی حمایت می کنند. این افراد ممکن است با انعطاف و تسلط بر مهارت های اجتماعی خود، به عنوان افرادی که تفاوتی در زندگی دیگران ایجاد می نمایند، شناخته شوند. حامی ها معمولا در داستان ها به عنوان شخصیت های مهربان، فداکار و دلسوز نمایش داده می گردند که به تقویت و افزایش قدرت دیگران می پردازند.
- فرزانه: الگوی فرزانه نماینده ی افرادی است که با داشتن دانش، هوش و درک عمیقی از مسائل، به تصمیم گیری های هوشمندانه و منطقی دست می یابند. این افراد ممکن است با برخوردار بودن از ارزش های فرهنگی و معنوی، به عنوان راهنمایان و مشاوران موفق در جامعه مورد احترام قرار گیرند و در حل مسائل پیچیده و تصمیم گیری های مهم به دیگران کمک کنند.
- عاشق: بر باور دکتر ماکان آریا پارسا الگو های عاشق نماینده ی افرادی هستند که تمایل دارند برای عشق، هر اقدامی انجام دهند. این افراد ممکن است با احساسات شدید و ارتباط عمیق خود، برای دستیابی به عشق و ارتباطات عمیق تلاش کنند. عاشقان در داستان ها معمولا به عنوان شخصیت های احساساتی و وفادار نمایش داده می شوند.
این مطلب ادامه دارد… .